ترخیص گمرک

اسناد موردنیاز برای اظهار کالا در گمرک

اظهار کالا در گمرک به آن معنا است که صادرکننده و یا واردکننده کالا و یا وکیل ایشان به گمرک اعلام می‌دارد که کالایی که او قصد خروج آن از گمرک را دارد چیست و روند و روال‌های قانونی برای خروج کالا توسط وی طی شده و مواردی مانند عوارض و مالیات پرداخت گردیده است. مراحل اظهار کالا در گمرک از طریق سامانه EPL گمرک انجام می‌شود و نیازی به انجام امور اظهار کالا به‌صورت حضوری نمی‌باشد.

طبق دستورالعمل صادره از سوی اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران، برای ترخیص گمرکی وارداتی و خروج کالای صادراتی از کشور اظهارنامه گمرکی باید به گمرک تحویل گردد. اظهارکننده کالا باید به گمرک سیاهه خرید (فاکتور خرید یا لیست خرید)، گواهی مبدأ، اسناد بانکی و مجوزهای لازم برای صادرات و یا واردات کالای مزبور را نیز ارائه نماید.

اصل اسنادی که باید به اظهارنامه ضمیمه شود عبارت‌اند از:

• فاکتور تجاری
• بیمه‌نامه
• ثبت سفارش
• گواهی تأمین ارز
• اسناد حمل (یا تصویر تصدیق شده سند حمل توسط شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی)
• ترخیصیه
• رسید قبض انبار گمرکی
• گواهی مبدأ
• فهرست بسته‌بندی یا عدل بندی (در صورت یکنواخت نبودن کالا)
• گواهینامه بازرسی کالای صادراتی
• سایر مجوزات موردنیاز

ضمیمه نمودن سند حمل و ترخیصیه برای کالای ورودی از مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی به سرزمین اصلی که در منطقه معامله‌شده یا قبض انبار آن تبدیل‌شده است ضروری نمی‌باشد.

تبصره ۱ :

در موارد استثنا که تسلیم یک یا چند سند به‌جز ترخیصیه، موافقت بانک (درصورتی‌که کالا از طریق نظام بانکی واردشده باشد) و مجوزها و گواهی‌های لازم میسر نباشد، با تشخیص رئیس گمرک اظهارنامه قبول و به جریان گذاشته می‌شود. ترخیص گمرکی کالا منوط به ارائه تمامی اسناد و انجام کامل تشریفات گمرکی می‌باشد.

تبصره ۲ :

در مواردی که کشور سازنده کالا احرازشده و محصول کشورهای ممنوع‌المعامله نبوده و مشمول تعرفه‌های ترجیحی و محدودیت‌های مقداری نگردد، با تشخیص گمرک ایران ارائه گواهی مبدأ ضروری نمی‌باشد.

تبصره ۳ :

در مورد اشخاص حقوقی چنانچه تنظیم و تسلیم‌کننده اظهارنامه غیر از صاحب کالا باشد، شخص یادشده (کارمند شخص حقوقی) باید دارای وکالت رسمی و معرفی‌نامه (بر اساس متنی که گمرک ایران اعلام خواهد کرد) برای ترخیص کالا باشد و برگ وکالت رسمی و معرفی‌نامه یا تصویر آن‌ها ضمیمه و در برگ وکالت‌نامه رسمی حدود اختیارات وکیل تعیین‌شده باشد و درصورتی‌که ترخیص کننده کارگزار گمرکی باشد، نامبرده دارای وکالت‌نامه رسمی نیز باشد. معرفی‌نامه رسمی مؤسسات دولتی در مورد کالای متعلق به آن‌ها و معرفی‌نامه سفارتخانه‌ها با گواهی وزارت امور خارجه نسبت به کالای متعلق به سفارتخانه‌ها به‌جای وکالت‌نامه رسمی پذیرفته خواهد شد.

تبصره ۴ :

در مواردی که صاحب کالا شخص حقیقی باشد، قبول اظهار کالا صرفاً از طریق وی یا کارگزار گمرکی دارای وکالت‌نامه رسمی و کارت کارگزار گمرکی معتبر امکان‌پذیر است.

۱.۲ اسناد موردنیاز کالای صدوری (صادرات)

• بارنامه
• گواهی مبدأ
• فاکتور تجاری
• بیمه‌نامه
• رسید قبض انبار گمرکی (در صورت تحویل کالا به انبارهای گمرکی)
• مجوز ارزیابی در خارج از اماکن گمرکی (حسب مورد)
• فهرست عدل بندی (در صورت یکنواخت نبودن کالا)
• گواهینامه بازرسی کالای صادراتی
• سایر مجوزات موردنیاز

با عنایت به پیچیده بودن و زیاد بودن اسناد موردنیاز در فرآیند واردات در این بخش سعی شده است تا لیست کاملی از اسناد مورد نیاز ارائه و به‌اختصار به توضیح هرکدام بپردازیم:

۱. قبض انبار ( WAREHOUSERECIEPT ):

قبض رسید کالا می‌باشد که توسط انباردار و در مقابل دریافت کالا صادر می‌شود. این سند نشان می‌دهد که کالا به چه تعداد و یا چه وزنی و در کدام انبار نگهداری شود.

قبض انبار از مهم‌ترین اوراقی است که به گمرک ارائه می‌شود و شامل اطلاعاتی مانند نام صاحب کالا، نام شرکت حمل، نوع کالا، وزن کالا، نوع بسته‌بندی، تاریخ ورود به مرز، تاریخ تخلیه در انبار، تعداد بسته‌ها، مشخصات کانتینر (در صورت کانتینر بودن)، ایرانی یا خارجی بودن وسیله حمل، شماره قبض انبار (شماره پیگیری انبار) و توضیحاتی همچون انبار نگهداری، شرایط تخلیه (پارگی- شکستگی- فرورفتگی) محل نگهداری کالا در انبار گمرک، مدت‌زمان نگهداری کالا در انبار (متروکه) می‌شود.

کالایی متروکه  محسوب می‌شود که، از مدت‌زمانی که در قبض انبار مشخص‌شده بیشتر در انبار مانده باشد که در این صورت آن محموله به حالت تعلیق و مدتی بعد به تصرف گمرک و دولت درمی‌آید.

۲. ترخیصیه  ( DELIVERY ORDER ):

برگ حواله، ترخیصیه یا حواله‌نامه ترخیص، سندی است خطاب به حمل‌کننده یا انباردار، که در آن از اشخاص مزبور درخواست می‌شود کل کالا یا مقدار معینی از آن را به شخص نام‌برده در سند یا حامل آن تحویل دهند.

۳. بارنامه حمل ( BILL OF LOADING ):

سندی است که حمل‌کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می‌نماید و حاکی از حمل کالای معینی از یک نقطه (مبدأ حمل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل موردتوافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما و یا ترکیبی از آن‌ها) در مقابل کرایه حمل معینی می‌باشد.

۴. فهرست عدل بندی ( PACKING LIST ):     

فهرستی است که محتویات هر بسته را با ظرف و خالص نشان می‌دهد.

۵. بیمه‌نامه ( INSURANCE POLICY ):

سندی است که توسط شرکت بیمه به درخواست بیمه‌گذار برای پوشش خطراتی که موردنظر است، در مقابل پرداخت حق بیمه، صادر می‌شود.

۶. گواهی مبدأ ( CERTIFICATE OF ORIGIN ):

سند ویژه‌ای می‌باشد که نمایانگر کالا است. در این سند مقام یا سازمانی که اختیار صدور آن را دارد، به‌طور صریح ارتباط کالا موضوع این گواهی را به کشور خاصی که مبدأ کالا است، تصدیق می‌کند.

۶. گواهی وزن ( Certificate of Weight )حسب مورد:

اين گواهى توسط فروشنده و يا عمدتاً شخص ثالثى صادر مى‌گردد و صرفاً نشان‌دهنده وزن کالا است که بايستى با مقدار وزن نشان داده‌شده در اسناد ديگر مطابقت داشته باشد.

۷. گواهی آنالیز حسب مورد ( Certificate of Analysis )حسب مورد:

این سند زمانی درخواست می‌شود که آنالیز کالای تولیدشده از اهمیت زیادی برخوردار باشد و باید کالا طبق آنالیز درخواستی خریدار تولید شود. این سند هم باید توسط یک سازمان ذیصلاح و مسئول صادر گردد.

۸. گواهی بازرسی ( Certificate of inspection ) حسب مورد:

گواهى بازرسى، توسط مؤسسات بين‌المللى بازرسى کالا صادر مى‌شود. مؤسسات مذکور و حسب خواسته خريدار در مراحل مختلف توليد، بسته‌بندى کالا و نگهدارى کالا در انبار يا سردخانه، بارگيرى و حمل کالا، اقدام به بازرسى نموده و گزارش خود را به خريدار يا سازمانى که وى تعيين نموده است ارائه مى‌نمايد.

درصورتی‌که خريدار در اسناد بانکي، پرداخت بهاء کالا را منوط به ارائه گواهى بازرسى نموده باشد، بانک زمانى بهای کالا را به فروشنده پرداخت مى‌نمايد که موسسه بازرسى گواهى را صادر و به بانک تسليم کرده باشد.

 ۹. فاکتور ( INVOICE ):

فاکتور تجاری با عنوان سیاهه خرید نیز شناخته می‌شود. صورت‌حسابی است که به‌موجب آن هزینه کالا به‌حساب خریدار منظور می‌شود. سیاهه باید دارای موارد زیر باشد:

تاریخ، نام و نشانی خریدار و فروشنده، شماره سفارش یا قرارداد، مقدار و شرح کالا، قیمت واحد، شرح هرگونه هزینه اضافی توافق شده که در قیمت واحد منظور نشده است، ارزش کل کالا، وزن کالا، تعداد بسته‌ها، علائم و شماره‌های حمل، شرایط تحویل و پرداخت، جزئیات حمل.

۱۰. پروفرما یا پیش فاکتور ( PROFORMA INVOICE ) حسب مورد:

سیاهه خریدی است که متضمن اعلام شرایط از طرف فروشنده، در خصوص کالای مورد سفارش، شماره قرارداد، تاریخ قرارداد، شماره سفارش خریدار، مشخصات حمل، مشخصات و جزئیات کالا، بسته‌بندی، شرایط پرداخت، مشخصات بانک فروشنده و خریدار، تاریخ حمل، تعیین و معرفی موسسه بازرسی جهت اطلاع خریدار، راجع به تعرفه گمرکی، مدت اعتبار از تاریخ ثبت سفارش و نظایر آن می‌باشد.

۱۱. کارت بازرگانی ( Business Cards ):

کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند با داشتن آن، اقدام به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا نماید.

• مواردی که نیاز به ارائه کارت بازرگانی ندارد:

۱- شرکت‌های تعاونی مرزنشینان (کارت مرزنشینی)؛
۲- ملوانان ایرانی؛
۳- پیله‌وران در صورت اخذ کارت پیله‌وری و مجوز ورود از اداره بازرگانی شهر یا استان مربوطه؛
۴- کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغل از وزارت کار و امور اجتماعی؛
۵- کالاهایی که ورود آن‌ها به تشخیص گمرک برای فروش نمی‌باشد؛
۶- کالاهای مسافری؛
۷- کالاهای هدیه و سوغات که از طریق پست وارد می‌گردد.